با پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات، فعالین صنعت‌های مختلف به استفاده از فناوری‌های آنلاین و ارتباطی روی آوردند. صنعت مراقبت درمان نیز از این قاعده مستثنی نبود و پیش از بسیاری از صنایعی که امروز می‌بینیم، استفاده از فناوری‌های ارتباطی را آغاز کرد. اولین تجربه‌های درمان غیرحضوری مربوط به چه زمانی است؟ این روش در طول زمان چه تغییراتی داشته؟ درمان و مشاوره آنلاین تا چه اندازه می‌تواند مفید و موثر باشد؟ آیا می‌تواند جایگزینی کامل برای مراجعه حضوری به دکتر باشد؟
تاریخچه درمان غیرحضوری
دهه ۱۹۶۰-۱۹۸۰
ایده استفاده از فناوری برای ارائه خدمات درمانی به دهه ۱۹۶۰ میلادی بازمی‌گردد. در این دوره، اولین تلاش‌ها برای به کار گرفتن تلفن و سیستم‌های ویدئوکنفرانس به منظور ارتباط با بیماران در مناطق دورافتاده آغاز شد. در دهه ۱۹۷۰، اولین پروژه‌های تله‌مدیسین(درمان تلفنی) در ایالات متحده شروع به کار کردند. این پروژه‌ها عمدتاً برای ارائه خدمات پزشکی به بیماران روستایی و نظامی بود.
دهه ۱۹۹۰
با ظهور اینترنت و افزایش دسترسی به رایانه‌ها، امکان ارائه خدمات مشاوره‌ای از طریق ایمیل و چت‌های آنلاین به وجود آمد. این دوران آغازگر استفاده از اینترنت برای ارتباط با مشاوران و دریافت راهنمایی‌های اولیه بود.
قرن جدید؛ توسعه و گسترش
در دهه ۲۰۰۰، با گسترش پهنای باند و بهبود کیفیت اینترنت، امکان برقراری ارتباط‌های ویدئویی باکیفیت فراهم شد. این دهه شاهد ظهور اولین پلتفرم‌های درمان آنلاین بود که به مشاوران و درمانگران امکان ارائه خدمات درمانی از راه دور را می‌داد.
در دهه ۲۰۱۰، با گسترش استفاده از گوشی‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های موبایلی، دسترسی به خدمات مشاوره‌ای آنلاین بسیار آسان‌تر شد. پلتفرم‌های تخصصی برای مشاوره روان‌شناختی و درمانی توسعه یافتند.
سال ۲۰۲۰ و شیوع کرونا
با شیوع جهانی بیماری کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰، نیاز به خدمات درمانی و مشاوره‌ای آنلاین به شدت افزایش یافت. در این دوره، بسیاری از درمانگران و مشاوران به سرعت به استفاده از ابزارهای آنلاین روی آوردند تا بتوانند ارائه خدمات خود را ادامه دهند. این شرایط باعث شد تا پذیرش عمومی نسبت به درمان غیرحضوری افزایش یابد و بسیاری از بیماران و مشاوران به فواید و کارایی این روش پی ببرند.
آیا درمان آنلاین کافی است؟ (مزایا و معایب)
همان طور که گفته شد، پس از شیوع کوید در جهان، استفاده از درمان و مشاوره آنلاین مورد توجه قرار گرفته است. اما این سبک مراجعه و درمان چه مزایا و معایبی دارد؟ آیا از اثربخشی کافی برخوردار است؟
دسترسی آسان‌تر
دیکی از بزرگترین مزایای درمان و مشاوره آنلاین، دسترسی آسان به خدمات درمانی برای افرادی است که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند یا به دلایل مختلف، مانند شدت بیماری، نمی‌توانند به مراکز درمانی مراجعه کنند. این روش به افراد این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به سفرهای طولانی، به درمانگران و مشاوران دسترسی داشته باشند.
کاهش هزینه‌ها
درمان و مشاوره آنلاین معمولاً هزینه‌های کمتری نسبت به جلسات حضوری دارد. هزینه‌های مربوط به سفر، اجاره مطب و سایر هزینه‌های جانبی کاهش می‌یابد و افراد با هزینه کمتری می‌توانند به خدمات درمانی دسترسی داشته باشند.
انعطاف‌پذیری در زمان
درمان و مشاوره آنلاین به افراد این امکان را می‌دهد تا جلسات درمانی خود را در زمان‌های مناسب برای خود تنظیم کنند. این امر برای افرادی که برنامه‌های شغلی یا خانوادگی شلوغی دارند، بسیار مفید است.
حفظ حریم خصوصی
برای برخی افراد، مراجعه حضوری به مشاور یا درمانگر ممکن است با احساس ناراحتی یا خجالت همراه باشد. جلسات آنلاین می‌تواند این نگرانی‌ها را از بین ببرد و کمک کند تا ارتباطی راحت‌تر و صریح‌تر ایجاد شود.
محدودیت در تعاملات غیرکلامی
یکی از چالش‌های درمان آنلاین، محدودیت در مشاهده تعاملات غیرکلامی است. در جلسات حضوری، درمانگران می‌توانند از طریق زبان بدن و اشارات غیرکلامی اطلاعات زیادی درباره وضعیت روانی بیمار کسب کنند، اما در جلسات آنلاین این امکان محدودتر است.
مسائل فنی
مسائل فنی مانند اتصال اینترنت ناپایدار، کیفیت پایین صدا و تصویر و مشکلات نرم‌افزاری می‌تواند در برقراری جلسات آنلاین اختلال ایجاد کند و باعث کاهش کیفیت جلسات شود.
عدم دسترسی به تجهیزات درمانی
برخی از روش‌های درمانی نیاز به تجهیزات خاصی دارند که در جلسات آنلاین نمی‌توان از آنها استفاده کرد. این امر می‌تواند باعث محدودیت در ارائه برخی خدمات درمانی شود.
با وجود معایبی که گفته شد، تحقیقات مختلف نشان داده است که درمان و مشاوره آنلاین می‌تواند به اندازه جلسات حضوری موثر باشد. برای مثال بر اساس مطالعه‌ای که در مجله "Journal of Affective Disorders" منتشر شد، درمان شناختی-رفتاری (CBT) آنلاین به اندازه درمان حضوری برای کاهش علائم افسردگی و اضطراب موثر است.
در حال حاضر پیشرفت در تکنولوژی‌های ارتباطی و ابزارهای دیجیتال، کیفیت جلسات درمانی آنلاین را بهبود بخشیده و امکان برقراری ارتباط موثرتر بین درمانگر و بیمار را فراهم کرده است. استفاده از ویدئوکنفرانس با کیفیت بالا، پلتفرم‌های امن برای ارتباط و ابزارهای خودیاری آنلاین از جمله این تکنولوژی‌ها هستند.
یکی از پلتفرم‌های امنی که امکان درمان و مشاوره آنلاین موثر و مفید را برای بیماران فراهم کرده است، سرویس سلامت سوپراپلیکیشن روبیکا است. روبیکا به تازگی با همکاری «حال» از سرویس آنلاین خدمات پزشکی خود رونمایی کرده است. این سرویس خدماتی مانند مشاوره آنلاین پزشکی و روانپزشکی، پرستاری در منزل، نوبت‌دهی آنلاین، داروخانه و فروشگاه آنلاین و سرویس اقساطی سلامت را به کاربران ارائه می‌دهد. مشاوره و پشتیبانی ۲۴ ساعته در هفت روز هفته و امکان مشاوره به روش‌های، نوشتاری، صوتی و تصویری از سایر ویژگی های سرویس سلامت روبیکا است.
